Groningen

Istnieje kilka teorii na temat pochodzenia nazwy Groningen ale najprawdopodobniej wywodzi się od słowa Gruno. Końcówka „ing” ma charakter patronimiczny, tak więc Groningen wzięło się od nazwy plemienia albo rodziny, której przodkiem był Gruno. W późniejszych czasach stało się nazwą miejsca lub regionu zamieszkiwanego przez to plemię.

map groningen

Prowincja Groningen: miasto i Omelanden (ziemie otaczające)
Prowincja składa się ze stolicy Groningen (kulturalnie sakosńskiej) otoczonej przez ziemię Omelanden (w niderlandzkim słowo to znaczy właśnie ziemie otaczające), mającą kształt odwróconego i przekrzywionego U. Pod względem kulturowym Omelanden przynależy do Fryzji. Na południu Groningen graniczy z saksońską prowincją Drenthe, na zachodzie z prowincją Fryzja i ku północy z akwenem zwanym Morzem Wattowym, a od wschodu z okręgiem wschodnia Fryzja (oryginalnie należącym do Fryzji, obecnie do Niemiec). Obejmuje także trzy małe i niezamieszkane wyspy: Rottum, Rottermeroog i Rottummerplaat. Gęstość zaludnienia wynosi 250 osób na km2.

groningen ommeland

                         herb prowincji                                     flaga prowincji

Herb prowincji jest podzielony na cztery pola: na dwóch znajduje się saksoński orzeł (symbol Groningen), a na pozostałych dwóch fryzyjski (omelandzki) symbol pompeblêren (czerwone liście stylizowane na serca).

Stacje radiowa i telewizyjna: (Radio-Noord); (TV-Noord) i (Teletext-Noord).
Groningen widok z lotu ptaka & Weather & Weather warnings in Groningen.
Groningse overheidHouses of parliament (States) (photo’s).
Tourisme in Groningen.

groningen prov.

                 herb i flaga fryzyjskiego Ommelanden    

Trzy niebieskie pasy odnoszą się do trzech dawnych ziem fryzyjskich tworzących Omelanden: Hunsingo, Fivelingo i Westergo, a dodatkowo trzy najważniejsze drogi wodne: Eems, Hunze i Fivel. Uważa się, że kiedyś istniały cztery regiony: trzy Omelanden oraz miasto Gorecht (z poddzielnicą Groningen), czego odzwierciedleniem są cztery białe pasy. Jedenaście pompeblâren obrazuje jedenaście dzielnic: Achtkarspelen, Fivelingo, Humsterland Hunsingo, Langewold, Oldambtmeer, Reiderland, Vredewold, Westerwolde i Middag (które później weszło w skład Hunsingo) oraz miasto Groningen.

Groningen stad

                 herb miasta z saksońskimi orłami                     flaga Goningen  

Hymn Grunnens Laid (dialekt dolnosaksoński)

wersja dolnosaksońska:                                               wersja angielska:
-1-                                                                     -1-
Van Lauwerszee tot Dollard tou                       From Lauwersea until the Dollard
van Drenthe tot aan ‘t Wad,                             from Drenthe to the Wad,
doar gruit, doar bluit ain wonderland               There grows and blooms a wonderland
rondom ain wondre stad.                                 around a wonderful town.
Refrein                                                             Refrain 

-2-                                                                    -2-
Doar broest de zee, doar hoelt de wind,         There bustles the sea, there cries the wind
doar soest ‘t aan diek en wad.                         there it whizzes around dike and wad.
M
or rusteg waarkt en wuilt het volk,                But steady works and churns the people,
het volk van Loug en Stad.                              the people in countryside and town.
Refrein                                                             Refrain

-3-                                                                     -3-
Doar woont de dege, degelkhaid,                    There lives the steady churns
de wille, vast as stoal.                                      their aims strong like steel,
Doar vuilt het haart, wat tonge sprekt              The heart is filled what the tongue says
in richt- en slichte toal.                                     in straight and clear language.
Refrein                                                             Refrain

Refrein                                                             Refrain
Ain pronkjewail in golden raand                       A jewel in a setting of gold
is Grunnen, Stad en Ommelaand;                   is Groningen, town and countryside;
Ain pronkjewail in golden raand.                      A jewel in a setting of gold.

Pieśni Groningen (dialekt dolnosaksoński):

Peert van ome Loeks (z miasta Groningen) & Machtig wad (z wybrzeża) &
‘t Het nog nooit zo donker west & ‘t Hogelaand & Grunnens laid (ludowe) &
De huidige stad Groningen als pronkjuweel (wideo w wersji angielskiej).

Historia Groningen 

Wyłonienie się ziemi
Historia Groningen zaczyna się przed około 200 000 laty, w okresie plejstocenu. Charakterystyczną cechą klimatu tego okresu były duże wahania temperatury oraz naprzemienne występowanie ociepleń i epok lodowcowych. W czasie tych drugich ziemie Niderlandów pokrywały lodowce, a w czasie ich topnienia formowały się rzeki i strumienie. Jedną z takich rzek jest płynąca przez prowincję Groningen Ems, która według pewnych teorii miała zahaczać o dzisiejsze Westerwolde.

Pod koniec epoki lodowcowej, około 12 000 lat temu, poziom Morza Północnego bardzo się podniósł, co utrudniło osuszanie terytorium Groningen. Ciśnienie wody doprowadziło do powstania mokradeł znanych jako Boertanger Veen. To bagno rozprzestrzeniło się na całym terytorium prowincji Groningen, a długi grzbiet piasku, regulujący przepływ wody, dodatkowo przyczynił się do osadzenia gliny.

Hunebed gron.

Dolmen w aquarium w Delfzijl

Zaludnienie
W okresie 5000 – 2000 p.n.e. Groningen zamieszkiwała ludność pochodzenia pre-indoeuropejskiego, czego świadectwem są dwa dolmeny w Delfzijl i w Noordlaan, w pobliżu granicy z Drenthe, a także inne odkrycia archeologiczne.

Tamy
W okresie pomiędzy 400 a 200 r. p.n.e. zamieszkująca te ziemie ludność Indoeuropejska (Fryzyjczycy) zaczęła konstruować pierwsze tamy poprzez łączenie kopców, aby uchronić się przez zalewaniem przez morze. W związku ze stale podnoszącym się poziomem morza wały te wymagały nieustannej konserwacji, ale i tak około roku 250 n.e. prawie cała ludność fryzyjska musiała wskutek potopu emigrować. Dopiero po 400 r. tereny Omelanden zaczęły być ponownie zasiedlane, w dużej mierze przez plemiona saksońskie.

Trechterbekerboerderij

Farma Trechterbeker około 3.000 p.n.e. (rekonstrukcja)

Średniowiecze
W okresie pomiędzy latami 100 a 400 wpływy Imperium Rzymskiego były nieznaczne i nie wiadomo, jak daleko sięgały, prawdopodobnie w mieście Groningen stacjonował rzymski legion. W 783 r. miasto i ziemie prowincji zostały wcielone przez Karola Wielkiego do Imperium Franków. Prowadziło to do konfliktów, ale mimo przewagi Karolowi nie udało się narzucić Fryzyjczykom chrześcijaństwa, zdołał jedynie zbudować kilka kościołów, prawdopodobnie drewnianych. Pierwszy kamienny, St Maarten (obecnie w tym miejscu stoi Martinikerk), wzniesiono w latach pomiędzy 925 -950.

Martini kerk

Martini kerk

Obecne Groningen było początkowo założoną około 1040 r. saksońską wsią w prowincji Drenthe, która swój rozwój (po 1150 r.) zawdzięcza handlowi fryzyjsko-saksońskiemu. Pod koniec średniowiecza zaczęło interesować się fryzyjskim Omelanden, co doprowadziło nawet do konfliktu pomiędzy biskupem Utrechtu (któremu kościół podlegał), nie tolerującego zbytniej samodzielności mieszczan, a mieszkańcami Gronningen, którzy ostatecznie zwyciężyli.

Od miasta stanowego do stolicy prowincji
Mimo rosnącej potęgi handlowej Groningen nie było jednak w stanie skutecznie konkurować w tej dziedzinie z innymi prowincjami, zwłaszcza z Holandią, i ostatecznie pozostało jedynie prowincjonalnym rynkiem handlowym. Aby utrzymać swoją pozycję, zwiększało swoje wpływy w Omelanden, głównie w XV wieku.

Groningen (przy dużym oporze miasta) przyłączyło się do Zjednoczonych Prowincji jako czwarte, po Holandii, Zelandii i Utrechcie. Pro-hiszpańskie i katolickie miasto bardzo różniło się od Omelanden. W czasie wojny 80-letniej opowiedziało się za Hiszpanią. Ale to właśnie w tej prowincji miała miejsce pierwsza zwycięska bitwa Holendrów w wojnie osiemdziesięcioletniej, kiedy to Zjednoczone Prowincje wybrały niepodległość – bitwa pod Heiligerlee (23 maja 1578), w której poległ brat namiestnika Wilhelma I Adolf Nassau. Wspomina się o nim w hymnie Holandii:

Life and property all together / I did not hide from you, / My brothers of high standing / Have also shown that to you / Count Adolf did not return / From the battlefield in Frisia / His soul in eternal life / Awaits the youngest day.

Bitwę upamiętnia w Heiligerlee specjalny pomnik. Obecny został odsłonięty 23 maja 1873 r. przez króla Wilhelma III. Znajduje się na nim poległy Adolf, zabierany z pola bitwy przez Walkurę (Dziewicę Holandii), a oboje chroni holenderski lew.

Graaf Adolf

Dokładne miejsce bitwy nie jest dziś znane (toczyło się tam kilka walk przeciwko Niemcom, w tym dwie przeciwko katolickim biskupom z Munsteru). W jej następstwie Stany Holandii zamknęły przejścia przez torfowisko, zbudowano za to drogę na piaszczystym grzbiecie na błotach Boertange. W 1580 r. Wilhelm Orański nakazał przekształcenie tej drogi w fortecę, a w 1593 r. Wilhelm Ludwik z Nassau zbudował tam twierdzę. Jej znaczenie militarne aż do 1851 r. było bardzo duże, ale zmalało, gdy w wyniku użycia pomp osuszono mokradła i można było używać cięższych armat. Obecnie twierdza Boertange stanowi wielką atrakcję turystyczną.

Boertange

Twierdza Boertange

Boertange a walk around.                 Boertange in action.              Galeria zdjęć

 LEGENDY

Rabusie ze Slochterbos
Dawno temu aż do wybrzeża Schildmeer rozciągał się wielki, ciemny i dziki las zwany Slochterbos. Istniała tam karczma „Na rozstaju”, obecnie znana jako Grauw Dijk. Nic w tym dziwnego, ponieważ wystraszeni wędrowcy, który musieli przejeżdżać przez niebezpieczny las, musieli wypić sobie coś na odwagę. A ci, którzy stamtąd przybywali, wypijali sobie z radości, że rabusie ich oszczędzili. Jedynie Jan się nie martwił, mimo że musiał pokonać Slochterbos z torbą srebrnych guldenów (banknoty jeszcze nie istniały). Torba była ciężka, ale miał z sobą psa i miecz. W karczmie przebywało dwóch innych gości, którzy go spytali, czy nie obawia się drogi przez las.

Nie – odparł Jan. – Mój miecz liczy się za sześciu, a mój pies także za sześciu. Więcej niż dwunastu ich tam nie będzie.

– Czy mamy cię eskortować?

– Nie, nie potrzebuję towarzystwa.

Jan wyruszył w drogę, ale tych dwóch podążyło za nim. W środku lasu zbóje napadli na niego, ale okazało się, że Jan nie przesadził: jego pies załatwił dwóch, a jego miecz kolejnych dwóch. Odciął zbójom dwanaście głów i wyruszył w dalszą drogę.

Źródło: “Volksverhalen uit Groningen”, zebrane przez Dr. WR Tjaarda de Haana.

Informacja turystyczna

Poniżej linki do “zwiedzania”

Eemsdelta: site seeing,             Groningen stad: site seeing,
Oldamt: site seeing,                 
Veenkoloniën: site seeing, (Dutch).
Waddenland: site seeing,         Westerkwartier: site seeing,
Westerwolde: site seeing,         
Music festifall: Noorderslag.

Han Tiggelaar

Zdjęcia: Wikipedia

 

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.