Poniżej prezentujemy 9 miejsc w Holandii, które zostały wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturalnego i Przyrodniczego UNESCO. Trafiają tam zarówno zapierające dech w piersiach twory natury, jak i dzieła człowieka – najpiękniejsze, najbardziej zadziwiające, najcenniejsze i najważniejsze dla ludzkości. Nie zaskakuje, że jak na Holandię przystało, większość z nich jest związana z wodą i osuszaniem.
Liczba w nawiasie oznacza rok wpisania na listę UNESCO
Schokland i okolice (1995)
Aż do późnego średniowiecza miasteczko Schokland zajmowało część półwyspu w rejonie północnej Holandii. Od XV w. wzrost poziomu morza systematycznie zamieniał półwysep w wyspę, a co za tym idzie malała liczba mieszkańców. Wskuek częstych powodzi władze holenderskie zdecydowały w 1859 r. o całkowitym przesiedleniu Schokland. Jednak już 100 lat później tereny te udało się “wydrzeć morzu”, czyli osuszyć i przyłączyć z powrotem do lądu. Od tej pory Schokland z jego średniowiecznymi zabudowaniami stał się holenderskim “symbolem walki z wielką wodą o ziemię”.
Fot. Wikipedia
Linia obronna Amsterdamu (1995)
W latach 1883-1920 Amsterdam wzbogacił się o kompleks fortyfikacji obronnych, rozciągający się na długości 135 km (prowincja Holandia Północna nad zbiornikiem Markemeer). Składające się na cały kompleks 45 fortów nie tylko broniło miasto przed ostrzałem artyleryjskim nieprzyjaciela. Dzięki śluzom i kanałom ta jedna z najdłuższych budowli na świecie jest w stanie kontrolować powodzie i obronić Amsterdam przed napływem wielkiej wody.
Muizenfort / Fot. Wikipedia
Willemstad na Wyspie Curaçao (1997)
W 1634 r. na leżącej na Karaibach wyspie Curaçao Holendrzy założyli port i osadę. Port ten bardzo szybko stał się bardzo ważnym ośrodkiem handlowym i jest nim zresztą do dziś. Zarówno port, jak i zabytkowa strefa miasta, ze swoją unikatową architekturą w stylu kolonialnym, trafiły na listę m.in. za szczególny przykład tradycyjnego ludzkiego osadnictwa oraz zagospodarowania ziemi i morza.
Fot. Wikipedia
Wiatraki w Kinderdijk – Elshout (1997)
Już od średniowiecza region Kinderdijk – Elshout poddawany był regularnemu osuszaniu oraz zasiedlaniu przez kolejne pokolenia ludzi. W miejscu tym zachowały się dawne urządzenia do osuszania gruntu, stacje pomp, zbiorniki, wały. Najcenniejszym jednak zabytkiem jest zespół 19-tu wiatraków, wybudowanych w 1740 r. i działających do dziś. Kinderdijk – Elshout trafił na listę UNESCO m.in. jako szczególny typ budowli i krajobrazu obrazujący ważny etap w historii ludzkości.
Fot. Dorota Mazur
Woudagemaal, stacja pomp parowych w Lemmer (1998)
Woudagemall to największa, działająca do dziś, stacja pomp parowych na świecie, wybudowana z polecenia królowej Wilhelminy i otwarta w 1920 r. Jej zadaniem było odprowadzanie nadmiaru wody z okolicznych terenów. Przez komisję UNESCO pompa ta została zaliczona do najwybitniejszych osiągnięć holenderskiej architektury, służących ochronie ludzi przed żywiołem wielkiej wody.
Fot. Wikipedia
Droogmakerij de Beemster (1999)
Polder Beemster to jeden z najstarszych terenów Holandii “wydartych morzu”. Znajduje się on w północnej części kraju, a do kontynentu został przyłączony w XVII wieku na skutek osuszania. Okoliczne pola, drogi, kanały, wały oraz zabytkowe miasteczka składają się na wyjątkowy, niezmienny od stuleci, krajobraz. Polder ten został uznany przez UNESCO za arcydzieło ludzkiego geniuszu twórczego.
Fot. Wikipedia
Morze Wattowe – wspólnie z Danią i Niemcami (2009)
Morze Wattowe rozciąga się pomiędzy holenderskim Den Helder a niemiecką wyspą Sylt. Jest wyjątkowe m.in. ze względu na możliwość spacerowania po jego dnie, a właściwie po jego wattach, czyli po rozległych obszarach odsłaniających się podczas odpływu. W jego wodach żyją m.in. foki i morświny, a 12 mln ptaków co roku odwiedza to miejsce w czasie godów. Wpis do UNESCO obejmuje 66% całego obszaru Morza Wattowego.
Fot. Wikipedia
Dom Schrödera Rietvelda w Utrechcie (2000)
Dom ten należy do najsłynniejszych budowli Utrechtu. Wybudowany został w 1924 r. z inicjatywy rodziny Truus Schröder-Schräder. Plan budynku został stworzony przez architekta Gerrita Thomasa Rietvelda, który uwzględnił w swym projekcie założenia artystycznej grupy De Stijl, ważnej dla rozwoju sztuki w latach 20-tych ubiegłego wieku (czytaj: Architekci). Ten wyjątkowy zabytek sztuki modernistycznej został wpisany na listę UNESCO w 2000 r. jako arcydzieło ludzkiego geniuszu twórczego. Z projektem wiąże się polski trop – Rietvel stworzył go inspirując się twórczością Kazimierza Malewicza, awangardzisty polskiego pochodzenia.
fot. Dorota Mazur
Kanały Singelgracht w Amsterdamie (2010)
Kanały w rejonie Singelgracht powstawały na przełomie XVI i XVII wieku na potrzeby prężnie rozwijającego i rozrastającego się miasta. Ich rolą było osuszenie okolicznych terenów bagiennych i oddanie ich pod zabudowę mieszkalną. Uznane zostały nie tylko za arcydzieło ludzkiego geniuszu, ale i za efekt ważnej wymiany ludzkich wartości na przestrzeni dziejów.
fot. Wikipedia
Oprac. Dorota Mazur
Żródło: “UNESCO. Miejsca, które musisz zobaczyć”. Praca zbiorowa: M. Binkowska, A. Brynkus-Weber, A. Willman, K. Olędzka, J. Hess, M. Wiśniowska, A. Zajdel. Wydawnictwo Dragon.