Holenderski hymn państwowy “Wilhelmus van Nassouwe” jest uważany za najstarszy na świecie. Pierwszą melodię zaczerpnięto z “Pieśni o Chartres” (Chanson de Chartres) z 1568 r. Tekst, napisany w latach 1568-1572, nawiązuje do postaci Wilhelma Orańskiego, który w 1568 r. stanął na czele osiemdziesięcioletniej walki o wolność przeciwko Hiszpanom.
Kiedy w 1932 r. oficjalnie uznano „Wilhelmusa” za hymn Holandii, uważano że autorem tekstu był szlachetnie urodzony Marnix van Sint Aldegonde, burmistrz Antwerpii, który 
około 1570 r. przyjaźnił się z kręgami związanymi z Domem Orańskim. Problem w tym, że nigdy nie doszukano się związków Marnixa z Chartres. Programy komputerowe, które porównują słownictwo i styl pisania tekstów nieznanych autorów z tekstami znanych pisarzy wskazały w 2016 r. na Petera Datheena. Datheen, szesnastowieczny kaznodzieja i poeta, był obecny w czasie oblężenia Chartres, gdzie śpiewano „Pieśń Chartres”, znał więc melodię i posiadał odpowiednie predyspozycje do napisania słów. (Jest także twórcą słynnych psalmów metrycznych.) Na zdjęciu: Peter Datheen, mal. Aart Schouman.
“Wilhelmus” prezentowany księciu Wilhelmowi I przez Marnixa van Sint Aldegonde.
Obraz namalowany przez Jacoba Spoela, 1850
Wilhelmus współczesny
Przez większość Holendrów jest postrzegany jako “ich” hymn, a nie hymn urzędowy. Tak więc miał kilka wersji, nawet niemiecką, narzuconą przez nich w czasie II wojny światowej. Oczywiście większość Holendrów stanowczo ją odrzuciła. W czasach współczesnych powstała wersja disco.
Inne wersje:
pełny tekst niderlandzki
koronacja Wilhelma Alexandra, 2013
wersja wojskowa,
wersja kalwinistyczna
wersja kościelna ortodoksyjna
wykonanie przez publiczność
Uwaga 1:
Kompletny tekst składa się z 15 zwrotek. Hymn jest akrostychem: pierwsze litery 15 zwrotek tworzą napis “Willem van Nassov” (Nassov było dawną formą Nassau). We współczesnym niderlandzkim pierwsze słowa 12 i 13 zwrotki rozpoczynają się od liter “Z” zamiast “S”.
Uwaga 2:
Jak wiele pieśni z tego okresu, struktura “Wilhelmusa” jest złożona, zbudowana na zasadzie chiasmusa [powtórzenie w odwróconej kolejności takiego samego układu członów]. Tekst jest symetryczny, wersy 1 i 15 mają podobne znaczenie, tak samo jak wers 2 i 14, 3 i 13, itd., aż do zbiegnięcia się w wersie 8, który jest centralnym punktem pieśni: “Oh Dawid, który szukał schronienia przed tyranią króla Saula. Nawet ja uciekłem od tego zamętu”. W tych słowach utożsamia się biblijnego Dawida z Wilhelmem Orańskim jako sprawiedliwym i miłosiernym przywódcą; tyrańskiego króla Saula z koroną hiszpańską, a Izraelem jako ziemią obiecaną przez Boga z Niderlandami.
Uwaga 3:
Powstanie “Wilhelmusa” oznacza początek wojny 80-letniej, która była rozdzielona na dwa okresy przez rozejm w latach 1609 – 1621. Wznowienie wojny datuje się od pieśni zwycięstwa z 1622 Bergen op Zoom.
Han Tiggelaar