Een koninklijke wieg

Dit is het ontroerende verhaal over een geschenk dat koningin Juliana afstond  aan mensen die tijdens de overstroming in 1953 al hun bezittingen verloren. Dit prachtige geschenk was de wieg die de (toenmalige) prinses Juliana aangeboden kreeg, door de Poolse regering, tijdens haar verblijf in Polen in 1937.  De vroegere Nederlandse vorstin bezocht toen het, in de bergen gelegen, kuuroord Krynica tijdens haar huwelijksreis. (U kunt het gehele verhaal lezen in de Koninklijke bezoeken op de webplek Polen voor Nederlanders”).

De hoofdrolspelers in dit verhaal zijn Anna en Leen bij de Vaate en hun kinderen. Hun verhaal werd in sommige kranten alsvolgt weergegeven:

Tijdens de watersnood kwam Anna, inmiddels getrouwd met Leen bij de Vaate, bij de haar bekende familie den Bosch terecht, met wie ze ook per brief contact had onderhouden. Anna woonde met haar gezin in de Val vlak bij Zierikzee. Haar familie sloeg in 1953 op de vlucht voor het oprukkende water. Citaat uit een brief: “We waren bijna bij Zierikzee op het moment dat de tractor ging sputteren, de motor kwam onder water, maar heeft het nog net gehaald. Naar Zierikzee is het drie km. We zaten met z’n 12-en, 6 volwassenen en 6 kinderen, op de wagen.  Na veel wederwaardigheden en een vermoeiende reis belandden Leen en Anna bij de Vaate met drie kleine kinderen (Kees, Jannie en Joke) ten slotte waar ze zijn moesten. Op het gemeentehuis aangekomen kon je gaan zoeken naar wat je kon gebruiken. Maar mijn oog viel op een wieg en nog zo zeer niet de wieg maar het wollen dekentje dat er in lag. Zo mooi, dat had ik nog nooit gezien. Helaas heb ik dat niet meer. Ik stond er zeker het mooie af te kijken zodat Mevrouw van de burgemeester Hosang kwam vragen of ik een baby had. Ja, één van 6 zes weken. Toen vertelde ze dat de wieg door koningin Juliana geschon-ken was aan het Rode Kuis en daardoor op het gemeentehuis terecht was gekomen. Ik kon hem krijgen maar dan moest hij binnen een uur opgehaald zijn.”

Anna bij de Vaate Joke in wieg

kleine Joke in de wieg

De familie van den Bosch is er blijkens de brief van Anna bij de Vaate trots op geweest dat er een koninklijke wieg in hun huis heeft gestaan. Anna’s dochter Joke is 6 januari 1953 geboren en heeft er altijd in geslapen. De wieg verhuisde mee terug naar Zeeland en later hebben er nog twee kinderen in gelegen, vertelt mevrouw bij de Vaate.

Anna Bij de Vaate Wieg Buiten

Anna met Kees en Jannie bij de poolse wieg waar Joke in ligt, 1953

Op 22 juni 1954 bracht koningin Juliana een bezoek aan het barakkenkamp waar Zeeuwse gedupeerden van de watersnood tot zeker eind december woonden. Anna heeft koningin Juliana toen persoonlijk voor de wieg bedankt. Daar ging overigens het nodige aan vooraf. Ze moest uitgebreid toestemming vragen om de koningin te spreken – dat gebeurde via de politie, de burgemeester en de commissaris van de koningin. Haar werd verteld wat ze wel en wat ze niet mocht zeggen. Met haar dochtertje op de arm en een foto van de wieg bedankte Anna bij de Vaate Hare Majesteit in keurige bewoordingen voor de koninklijke wieg.

Anna i Juliana

Anna bedankt koningin Juliana voor de wieg, 1954

In de plaatselijke krant stond dat ik de vrijmoedigheid had de Koningin aan te spreken. Ik dacht: ze moesten eens weten hoeveel moeite het heeft gekost.”
Anna schonk de wieg aan haar dochter Joke, die tijdens een bezoek aan Het Loo, in gesprek raakte over deze bijzondere wieg. Het museum bleek wel geïnteresseerd in de wieg. Er volgde een onderzoek naar de herkomst  en uiteindelijk kwam de wieg – in bruikleen gegeven door Joke bij de Vaate – op het Loo terecht.

Het bleek dat de wieg in Polen is vervaardigd en dat de Poolse regering haar aanbood aan Juliana tijdens het verblijf in Krynica in 1937. Het mooie ontwerp van de wieg is geïnspireerd door de Poolse volkskunst en de makers waren bekwame vooroorlogse Poolse kunstenaars die werkzaam waren in Warschau: Jan Bogusławski (architect, binnenhuisarchitect en meubelen), de coöperatie van Artiesten -ŁAD- (ze maakten de zijden stof), het onderwijs-leerbedrijf (het naaiwerk) en Stanislaw Sikora (de sculpturen).

In 2013 was de wieg te zien op een tentoonstelling in het Watersnood-museum in Ouwerkerk, dat gewijd is aan de overstromingen van 1953. De koninklijke gift was daar een van de toongestelde donaties aan de slachtoffers van 1953.

wiegje 001

Tentoongesteld in het Waternoodsmuseum, 2013

Beschrijving van de wieg
Wieg in de trant van de Poolse volkskunst, bestaande uit een bakje op een onderstel van vier poten, geplaatst op een voetplaat en met een hemel. De eikenhouten voetplaat vertoont gesneden diermotieven; vanuit de hoeken lopen vier poten, gedraaid glad en geribbeld ahornhout, gedecoreerd met 46 sterren. Van het hoofdeinde uit lopen twee gebogen verguld stalen dragers naar de hemel, een ring van ahornhout waarop duifjes witte zijden kwasten in de snavel houden. Kussen, kussensloop en laken van wit linnen met broderie, matrasje overtrokken met wit linnen.

Oorspronkelijk hielden de duifjes een chiffondraperie met opgestikte zijden motieven van blad van in Polen voorkomende bomen in de snavel.

Anna Bij de Vaate refdagblad 2

Reprint van het originele artikel

Opmerkingen:
* Dit artikel maakt gebruik van informatie, persmateriaal en foto’s (oud en hedendaags) opgestuurd door mevrouw Carlien Besling van het Watersnoodmuseum in Ouwerkerk, waar we haar hartelijk voor bedanken.
* Wij bedanken ook onze goede vriendin Josina van Splunder die ons, van dit verhaal,  op de hoogte bracht.

Renata Głuszek

 Bron: Waternoodsmuseum, 4305 RJ, Ouderkerk, Weg van de Buitenlandse Pers 5

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze website gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.