Veel Polen die in Nederland woonden of werkten hebben zo hun eigen verhalen en gedachten over dat land. Dit is het verhaal dat geschreven werd door Dorota. Wij zijn haar dankbaar dat ze het met ons wilde delen.
De hoofdpersoon in dit verhaal, Dorotha Mazur, is afkomstig uit Neder-Silezië. Ze werd geboren, in een klein dorp, in een erg arm gezin. Dus was er nauwelijks geld voor basisbehoeften, dus zeker niet voor boeken. Nadat ze in het begin van de Basisschool de „Avonturen van Tom Sawyer”, van Mark Twain, had gelezen, voelde ze zich heel sterk aangetrokken tot de buitenwereld en tot avonturen. Geldgebrek dwong haar echter om zo vroeg mogelijk wat te gaan verdienen. Ze hielp haar grootmoeders te oogsten op de velden en later, als een middelbare scholier, had ze al verschillende baantjes. Na het af- ronden van de middelbare school (de late jaren ’90) kreeg ze een baan bij een pluimveebedrijf waar ze, voor een paar centen, letterlijk moest zwoegen.
„Ïn die tijd verwachtte ik niet ooit nog in staat zijn mijn dromen te realiseren en te gaan reizen. Ik heb nooit geloofd dat ik op een dag naar Praag, Boedapest of Parijs kon reizen wanneer ik maar wilde. Toen was een bezoek aan de dierentuin in Wroclaw een echt uitje!”
Maar in 2002 trouwde ze met Mariusz wiens familie het voor elkaar had gekregen de Duitse nationalliteit te verkrijgen. Ineens lag Europa voor hen open en het jonge Mazur-echtpaar begon naar een baan in het buitenland uit te kijken.
„In Neder-Silezië wist niemand van Duitse paspoorten af en er waren al helemaal geen uitzendbureaus. We luisterden bijna de hele dag naar de radio om het radiostation van Opole te volgen dat met banen in het buitenland adverteerde – we beschikten immers nog niet over internet. Ik herinner me nog dat we van het uitzendbureau OTTO in Opole lazen in een advertentie achterop op een internationaal buskaartje. Hiermee begon ons Nederlandse avontuur …”
Mariusz vertrok als eerste naar Nederland – in februari 2004. Hij ging er heen met zijn broer, letterlijk zonder één cent op zak en met slechts een enkele tas, ze kenden de taal niet en hadden feitelijk geen idee wat hen daar wachtte. Maar al snel nodigde hij Dorota uit voor een vakantie.
„Dus ging ik in augustus naar Noordwijk aan Zee en … Noordwijk stal mijn hart! Die prachtige villa’s van rijke mensen, de mooie hotels, het prachtige strand met overal veel verschillende schelpen (sommige ervan heb ik nog steeds). Al die jachten en boten! Gelukkige mensen die elkaar op straat groeten. Hoffelijke chauffeurs die voorrang aan voetgangers en fietsers gaven. Als Mariusz op zijn werk was, zwierf ik rond in Noordwijk en bewonderde het, ik zat op de duinen, ik keek door de ramen van de huizen (dat is in Nederland heel gemakkelijk want de meeste Nederlanders sluiten de gordijnen nooit)”.
Noordwijk 2004
„Natuurlijk voelde ik me in het begin niet op mijn gemak, ik kende geen taal waarin ik met de Nederlanders kon spreken, ik was dus wel wat bang dat, als iemand mij zou aanspreken, ik niet zou weten hoe te reageren. Maar wat maakt het uit! Ik hield van die constante zeewind. Er is ook een vleugje luxe in Noordwijk! Op de parkeerplaats van het Oranje Hotel zag ik – en ik kon er geen genoeg van krijgen – de mooiste auto’s. Daar kon ik de Mercedes, de Audi TT en andere modellen heel goed bekijken”.
Met Mariusz, Noordwijk 2004
Het jonge paar ging ook een weekendje naar Amsterdam:
„Hoe zal ik het zeggen … Het is zo’n prachtige oude stad, vooral ‘s avonds. Verlichte bruggen over de grachten, overal fietsen en muziek in de straten. Dit alles verrukte mij, hoewel ik een beetje overrompeld was door de menigte die, ‘s avonds, met plezier in de straten speelden. Hier en daar werden mij drugs en andere „diensten” aangeboden. Ik was zo verbijsterd dat ik nauwelijks kon geloven dat ik het echt meemaakte. Ik denk dat ik bovenal verrast was door de diversiteit aan mensen en culturen. We zagen moslims, Nederlanders, Chinezen, Polen en andere nationaliteiten gemoedelijk bij elkaar zitten. Het was een openbaring voor mij, want tien jaar (1994) geleden was een zwarte man in de straten van Legnica of Wałbrzych nog een grote sensatie! En hier … alle rassen door elkaar! Ze zochten elkaar zelfs op! Deze reis naar Amsterdam maakte mij duidelijk hoe achterlijk Polen nog is, hoe wanhopig Polen de Europese Unie nog nodig heeft”.
De vakantiedagen gingen voorbij en Dorothy keerde terug naar Polen. Maar ze kwam weer terug in het voorjaar van 2005, dit maal naar Woerden in de provincie Utrecht.
„In Woerden schonk ik meer aandacht aan het leven van de gemiddelde Nederlander. Die kleine bakstenen huizen met hun prachtige kleine tuinen boeiden me, en de wegen! Zelfs de voetpaden waren er bestraat. Alles was er schoon en aangenaam. Ook de spoorwegovergangen waren in een zeer goede conditie. Ik kreeg zelfs de indruk dat dit land zo perfect is dat het op een model lijkt, gemaakt voor een tentoonstelling”.
„Zelfs als het erg regende werd ik er niet smerig. Ondanks het feit dat er in Polen al veel veranderd is, is het nog ver weg van dit zo beschaafde Europa. Ik bedoel niet vanwege het feit dat bijna elke gewone Nederlandse familie twee auto’s heeft, een paar fietsen, en zich een boot kan veroorloven. Het punt is dat de mensen er normaal leven, veel lachen, dat ze geld hebben om brood te kopen, om hun rekeningen te betalen en de scholen voor hun kinderen. Oudere mensen hebben er toegang tot de beste zorg, ze zijn vrolijk, actief, rijden op fietsen en lopen rond in de parken. Noch thuis, noch in de straten zag ik luxe maar ik heb ook goed waargenomen hoe weinig de meeste Nederlanders nodig hebben om toch gelukkig te zijn. Wij, Polen, vervallen heel vaak in uitersten, hetzij omdat we arm zijn zodat we van elkaar stelen, ofwel we voelen ons verplicht te veel geld uit te geven om te laten zien hoe rijk we wel zijn. De Nederlanders zijn wel zeer welvarend maar voelen geen noodzaak om het te tonen. Hun bescheidenheid heb ik goed gezien tijdens mijn tweede reis naar Nederland. Op de foto: Woerden 2005″.
„Toen ik terugging naar huis (Polen) was ik nog steeds vervuld van veel vragen zoals: hoe kunnen de Nederlanders leven in zo’n klein land en er toch nog genoeg ruimte voor ons hebben. Op veel vragen vond ik antwoorden toen ik weer naar Nederland kwam, nu niet op vakantie, maar om er te werken”.
Dorota kon, in het najaar van 2005, in Nederland komen werken, dankzij een baan via het bedrijf OTTO. Ze kon nu blijven als een volwaardige immigrante want ze kreeg een visum voor vijf jaar.
„We werden ondergebracht in de badplaats, of liever het dorp, Wijk aan Zee in Noord-Holland. Het is een charmant stadje met hoffelijke mensen. Wijk aan Zee is een goede plek om te vertoeven met de zee, de pier, hotels, duinen, park, de bazaar van Beverwijk in de buurt (de grootste overdekte markt in Nederland). Helaas kreeg ik een baan in Amsterdam, bij het kledingbedrijf G-Star, dus moest ik 40 km pendelen, misschien niet zo ver weg, maar wel met veel files! Een van de eerste dingen die ik moest leren was hoe te „overleven” in het verkeer. Ik pendelde op deze manier 1,5 jaar en besteedde dagelijks 3-4 uur in de files. Het werk was geweldig, niet altijd licht, maar de bazen stonden er heel open voor contacten met hun werknemers.
Wijk aan Zee, 2006
„Op dat moment waren we ervan overtuigd dat we alleen maar een beetje meer behoefden te sparen om te kunnen terugkeren naar huis (in Polen) want, ondanks harde levensomstandigheden daar, misten we onze families en het land. Begin 2006 bleek dat ons spaargeld snel begon te groeien. Aan het begin van mijn verblijf in Nederland was ik daar steeds heel verbaasd over. Hoe kan het toch dat in Polen de mensen grote moeite hebben om de maand rond te komen en hier de mensen niet alleen genoeg hebben om hun rekeningen te betalen, maar ook nog geld om te besteden voor hun genoegens. Dus besloten we na een halfjaar verblijf in Nederland wat geld te besteden aan een kerkelijk huwelijk en een groot huwelijksfeest te geven. We hebben daarvan veel genoten. In oktober zijn we getrouwd en in november waren we terug in Nederland. In die winter hebben we alleen gewerkt, maar zodra de lente kwam, zijn we weer begonnen de omgeving te verkennen”. Foto. Wijk aan Zee, 2007.
„Op een goede dag hoorde ik over de Zaanse Schans. Omdat het niet ver van Wijk aan Zee was, gingen we er in het eerste mooie weekend heen. Dit mooie museum boeide me van het eerste gezicht af! Eindelijk zag ik echte oude windmolens – die ook van binnen konden worden bekeken. Ik proefde er de plaatselijk gemaakte kazen en zag hoe men traditionele klompen maakten. Elke keer als we er in de buurt zijn keren we even terug naar die Zaanse Schans”.
Zaanse Schans 2007
In mei 2007 werd Mariusz werkcoördinator en verhuisde het koppel naar Koog aan de Zaan.
„Dat is ook een heel belangwekkende stad die nauw verbonden is met Zaandam en Zaandijk. Het is een charmante oude stad, in zekere zin verwant met Amsterdam. Hier leerde ik het belang van het netwerk van kanalen in Nederland kennen voor de industrie en voor het toerisme. Ik bewonderde hoe de Nederlanders, door ons wel „draaiende windmolens” genoemd, zich een netwerk van kanalen en wegen bouwden en hoe ze zich zo het leven wat gemakkelijker maakten. Bij het schrijven over Zaandam kan ik de plaatselijke chocoladefabriek niet vergeten. Als een toerist een probleem zou hebben met deze stad, is het eenvoudig een gevolg van die geur. De geur van chocolade is overal en in de zomeravond is het er soms zelfs moeilijk om te slapen vanwege die geur van chocolade“.
Na die vakantie werden Dorota en Mariusz, tot grote vreugde van Dorota, overgeplaatst naar Noordwijk aan Zee!
„Zo vonden we onszelf dus weer terug in mijn geliefde Noordwijk. Doordat Mariusz het erg druk met zijn werk had, hadden we niet veel mogelijkheden om uitstapjes te maken, maar we hebben steeds geprobeerd om een gaatje te vinden om een dagje weg te kunnen – naar Scheveningen waar een prachtige boulevard is en een wandelpier; naar Madurodam waar men de belangrijkste Nederlandse gebouwen, in miniatuur; kan zien en de Keukenhof, waar het beroemde bloemencorso in april wordt gehouden. Bij die gelegenheid versieren de Nederlanders hun auto’s met heel veel bloemen, ze bouwen bloemenplatforms en trekken van stad tot stad. Gelukkig was één van de haltes van het bloemencorso in Noordwijk, dus kon ik altijd genieten van deze wonderen”.
Bloemencorso, Noordwijk 2008
„De gehele streek tussen Noordwijk, Lisse, Sassenheim en Katwijk is, in het voorjaar, bezaaid met bloemen. De Noordzee wordt dan overschaduwd door een tulpenzee. Elke zomer is er in Noordwijk ook een festival van zandsculpturen”.
„In Noordwijk verbleven we tot en met augustus 2009. In de tussentijd zijn we erin geslaagd om ook wat uitstapjes te maken naar andere landen en hebben we kleine dromen, als het kijken naar de Formule 1 in Spa (België) gerealiseerd. Dat zou gewoon onmogelijk zijn zonder in het buitenland te werken. Het hele verblijf in Nederland heeft me veel dingen geleerd: respect voor mensen, verdraagzaamheid, bescheidenheid, en genieten van het leven. Wat mij betreft, bewijzen de Nederlanders nog steeds dat je, als je het echt wil, een land kan opbouwen naar eigen wens, net zoals zij dat in Nederland doen. Eigenlijk kun je alleen maar betreuren dat dit in Polen nooit zal gebeuren, want we zijn te verschillende mensen met een te verschillende cultuur en mentaliteit”.
Na hun verblijf in Noordwijk keerden Dorota en Mariusz weer terug naar Polen. Ze gingen er heen met de hoop een klein appartement te renoveren en een zinvolle baan te vinden. Polen leek in die tijd een groen eiland in een wereld die zich in een diepe economische crises stortte. Helaas stelde de situatie in Polen hen zeer teleur. Het geld voor een appartement werd besteed aan andere uitgaven en het was onmogelijk om er een baan te krijgen. Na vele mislukte pogingen om er enig werk te krijgen besloot het echtpaar terug te gaan naar Nederland.
„Aan het einde van dat jaar besloten we alleen in Nederland te willen werken. Daar is altijd wel een baan voor ongeschoolden die werken willen, de lonen zijn er hoog (de pensioenpremies nog veel hoger) maar het leven is er normaal, zonder zorgen over rekeningen. Deze keer wilden we niet een baan via het OTTO-agentschap omdat we niet terug wilden gaan naar dezelfde mensen waar we op uitgekeken waren. Gelukkig hebben vrienden, die leefden en werkten in Oss, ons geholpen om daar een baan te vinden. In februari 2010, waren we weer terug in Nederland! Dit keer gingen we dus naar Noord-Brabant, naar Oss …”
„Oss, een stad in Noord-Brabant, in de buurt van Nijmegen, viel wel een beetje tegen. Ik denk dat het veruit de saaiste is, van alle Nederlandse plaatsen, die ik ooit heb gezien. In het begin was het voor ons moeilijk er te wennen. Alles is hier anders, zelfs de lucht en het water. Je kunt niet zomaar een avondwandeling maken, want er zijn daar een aantal gevaren, waaronder moorden. Wat ik leuk vond in Amsterdam als toerist – de diversiteit aan culturen en rassen – houd ik hier nu in mijn achterhoofd. De inheemse mensen zijn ook iets anders en hun houding ten opzichte van buitenlanders is minder vriendelijk. Misschien is dat het gevolg van het feit dat de Polen er zelf niet op een positieve manier aanwezig zijn. Wel, ik zou mezelf niet zijn geweest als ik niet ook de positieve punten had gezien. Ik kom uit een dorp, en merkte meteen de typische landelijke accenten van het gebied – de koeien, de schapen, de paarden en de geiten”.
Oss, 2010
„Ook de geuren zijn er typisch landelijk, waarbij de fijnste geur van de bloeiende linde komt”.
Haar verblijf in Nederland maakte dat Dorota ook de vele verworvenheden van de beschaving daar, zoals de gezondheidszorg en het onderwijs, begon te waarderen.
„Nederlandse kinderen hebben tot van alles toegang. Ze hangen niet rond op straat, maar verblijven in de klas, in de sporthallen, zelfs op de golfbanen. Kinderen en jonge mensen vinden het heel gewoon zich niet te vervelen. In het basisonderwijs wordt elk kind individueel beoordeeld. Indien het toont wat talent te hebben, krijgt het ook de mogelijkheid om zichzelf in die richting verder te ontwikkelen. Bovendien: de Poolse radio meldde onlangs dat de gelukkigste kinderen in Europa de Nederlandse kinderen zijn. „A Children’s Day” wordt er elke dag gevierd!”
Kinderdijk
„Dit is alles wat ik zou willen zeggen over de reden waarom ik graag hierheen kom en er graag ben. Ik houd van Nederland om het feit dat het ons brood op de plank geeft, om hoe het zowel haar inwoners als haar buitenlanders behandelt en omdat het de oudere mensen een menswaardig bestaan en de kinderen uitstekende jeugd biedt. Maar ook omdat het zo charmant is met die windmolens, die grachten en die Noordzee schelpen”.
Dorota Mazur, 2013
Post Scriptum
In januari 2016 keerden Dorota en Mariusz terug naar Polen, waar in maart, hun lieve dochter Liliana werd geboren. Maar was deze terugkeer naar het thuisland succesvol? U kunt er over lezen in Terug naar Polen.
Mariusz en Dorota, 2016
Fotos: Dorota’s archief
Thank you Dorota I wish you a nice life in Nederland and to be happy here !
Thank you, I spend in the Netherlands really good years!