Poolse bevrijders van NL

Ook Nederland heeft geleden in de Tweede Wereldoorlog. Ook Poolse militaire eenheden hebben bijgedragen aan de bevrijding van het land en zijn zo verankerd in de herinneringen van haar bewoners.

Gedurende de Duitse inval in Nederland heeft de Duitse luchtmacht op 14 mei 1940, de stad Rotterdam zwaar gebombardeerd. Met uitzondering van de St. Laurentskerk, stond er vrijwel geen gebouw meer overeind in het centrum. Na dat bombardement zijn de Nederlandse marine en luchtmacht naar Engeland vertrokken. De overige Nederlandse strijdkrachten in Europa gaven zich over. (Uitgezonderd die in Zeeland, die via België en Frankrijk uitweken naar Engeland en daar o.a. de Prinses Irene brigade vormden). Na de landing op kusten van Frankrijk rukte deze brigade zo snel mogelijk op en zo waren ze de eerste geallieerden die de Nederlandse grens van hun provincie Zeeland bereikten (daar stopten ze even om koningin Wilhelmina de tijd te geven als eerste vrije Nederlandse” de grens te passeren.

Rotterdam zbombardowany

Stuka’s vlogen over de stad Rotterdam

Zeeland betaalde een hoge prijs. De Waffen SS” bombardeerde de hoofdstad van de provincie Middelburg (en nog veel meer). SS, zwarte humor, betekent Schutz Staffel (beschermings dienst). Op weg naar Holland heeft de Poolse 1ste Pantserdivisie onder Maczek portretbevel van Generaal Stanislaw Maczek (16.000 soldaten en ongeveer 400 tanks) de verwoeste stad Rotterdam niet gezien, maar toen ze de provincie Zeeland doortrokken, kunnen ze de geruïneerde stad Middelburg gezien hebben, op dat moment niet wetende welke rampzalige verwoestingen hun eigen steden al getroffen hadden.  Het grootste probleem, op te lossen door de Polen, was dat de Duitsers het zeer dichtbevolkte Holland isoleerden van de rest van Nederland, zodat ze de hand konden leggen op alle voedsel en energiebronnen uit de andere provincies om de Duitse troepen te bevoorraden. Daarom, maar helaas vergeefs, probeerden Poolse soldaten in 1944 Holland te bevrijden voordat de winter begon. Die winter (in Nederland hongerwinter” genoemd) stierven mensen, in de steden van Holland, de hongerdood. De meeste Hollanders willen nog steeds niet herinnerd worden aan die periode, waarin kinderen in de armen van hun ouders stierven. De Hollanders aten (ze haten de herinnering), hun katten (eufemistisch dakhazen genoemd), honden en tulpenbollen. FotoGeneraal Stanisław Maczek.

1 Dywizja Pancerna

           De Poolse 1ste Pantser Divisie                    

Van het zuiden uit moest de Poolse divisie  zich een weg zien te banen om Moerdijk” te bereiken. Moerdijk ligt ten zuiden van de grote rivieren die de zuidelijke grenzen van Holland (de Provincies Noord- en Zuid-Holland) vormen. Dus was de slogan toen van Baarle-Nassau tot Moerdijk”. Moerdijk werd pas op 9 november 1944 na een week van zware gevechten bevrijd. Op 29 oktober hadden de zwarte duivels” (zoals de Duitsers hen noemden) Breda bevrijd. Dit gebeurde met een geslaagde flankmaneuver zonder dat er slachtoffers onder de burgerbevolking vielen.

Opmerkelijk:
Toen België zich, in 1830, afscheidde van het Koninkrijk der Nederlanden splitste de nieuwe grens het dorp Baarle in twee delen: Baarle Hertog (België) en Baarle Nassau (Nederland). Het verloop van die grenslijn werd niet vastgelegd. Voor elk vierkante meter moest dus worden vastgelegd tot welk land het behoorde. Het dorp heeft alles dubbel: twee gemeenteraden, twee politiecorpsen, twee brandweercorpsen, enz. alles in een Belgische en in een Nederlandse uitvoering. De bewoners leerden goed samen te werken en leefden in vrede en goed nabuurschap. Op datzelfde principe „grenzen zijn niet zo belangrijk” werd later de Benelux (een unie tussen België, Nederland en Luxembourg) met een eigen parlement, gegrondvest. Op zo’n zelfde grondslag is later de EGKS (Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal) ontstaan. Dat idee vormde, wat later weer het uitganspunt voor de EEG (Europese Economische Gemeenschap). Tenslotte zijn deze gemeenschappen (en andere als Euratom), samengesmolten tot de huidige EU (Europese Unie).

parada

Parade voor de Poolse troepen door de burgers van het bevrijde Breda voor de soldaten van de 1ste gepantserde divisie van generaal Maczek

Na de oorlog konden veel PooBurmistrz Bredylse soldaten niet terug keren naar communistisch Polen, waar de communisten hen onderdrukten vanwege hun strijd als bondgenoten van het Westen. (Dat was echt zo). Dus velen bleven velen van hen vergeten” in Engeland en in Nederland achter. Hun generaal Stanislaw Maczek moest zelfs als bediende in een pub in Schotland werken om in zijn onderhoud te voorzien. Na zijn dood (102 jaar oud!) werd hij, volgens zijn wens, begraven op het ereveld in Breda – een andere stad die bevrijd was door de poolse 1ste Pantser Divisie. Deze eenheid kreeg later dan ook de hoogste onderscheiding der Nederlanden – de Militaire Willem’s Orde”. Foto: van Slobbe, burgemeester van Breda, heet de Poolse 1ste Pantser Divisie hartelijk welkom.

Dezelfde onderscheiding werd in 2006 (alsnog) verleend aan de 1ste Onafhankelijke Parachutisten Brigade onder bevel van kolonel Stanislaw Sosabowski, die in september 1944 deelnam aan de bevrijding van Nederland en ook betrokken was bij de jammerlijk mislukte Operatie „Market Garden” (een brug te ver).

Generaal Stanisław Sosabowski 

en de 1ste Onafhankelijke Parachutisten Brigade

Breda
Tijdens de Tweede Wereldoorlog stond deze stad, net als alle andere Nederlandse steden, onder Duits bestuur. Elk jaar tijdens de feestelijkheden van de Bevrijdingsdag, wordt Breda bezocht door een Poolse delegatie en reserveert de stad een speciaal deel van de festiviteiten voor de herinnering aan de gevallen Poolse soldaten.

Breda 2019

De 75ste jaarlijkse herdenking van de bevrijding van Breda (Pools).

Generaal Maczek en veel soldaten van zijn divisie werden begraven op de nabijgelegen Poolse militaire begraafplaats. Er zijn drie van die Poolse erevelden; generaal Maczek is begraven aan de Ettense baan in Breda.

Graf van generaal Maczek / Beeld: PawełTomaszK (kaart)

In de buurt is er het nieuw gebouwde museum van de 1st Armoured Division, hierheen verhuisd vanuit de voormalige militaire kazerne in het stadscentrum. Het museum zou in maart 2020 in gebruik worden genomen, maar de COVID-19-pandemie heeft de openingsdatum uitgesteld.

Foto en visualisatie van muzhp.pl.

Opmerkelijk:
Breda is de plaats van de eerste panopticum gevangenis. Deze gevangenis huisvestte de enige Duitse oorlogsmisdadigers gevangen in Nederland voor hun misdaden tijdens de Tweede Wereldoorlog. Ze werden bekend als de „Vier van Breda” (later de drie”). Dat waren: Willy Paul Franz Lages, die in 1966 werd vrij gelaten als gevolg van een ernstige ziekte, Joseph Johann Kotälla, die in de gevangenis overleed in 1979, Franz Fischer en Ferdinand Hugo, die beiden op humanitaire gronden vrijgelaten werden in 1989.

Na de bevrijding heeft het Nederlandse verzet zich voorgenomen dat er: geen wapen-broeder zal rusten in vijandelijke bodem als we het kunnen helpen voorkomen”. Iedereen is welkom om te rusten in de Nederlandse bodem”. Later heeft een speciale eenheid van het leger die zorg, samen met die gravenstichting, op zich genomen. Zij brachten een indrukwekkend aantal van hen naar Nederland. Het grootste veld van eer is het Amerikaanse in Margraten. Wapenbroeders werden uit veel plaatsen in Europa naar Nederland gebracht.

Symbols of: De Poolse 1ste Pantser Divisie en de 1ste Onafhankelijke Parachutisten Brigade

1 Dywizja Panc naszywka

spadochron

Video:

Geschiedenis van de Poolse  1ste Onafhankelijke Parachutisten Brigade. (Engels)
Deze brigade werd bekend door de Slag om Arnhem.

Invincible: The story of General Stanisław Maczek’s Life (Pools TVP-theater) – Engelse ondertiteling

Han Tiggelaar

Afbeelding: Wikipedia

Gepubliceerd: 4 mart 2013 / update: 25 februari 2021

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze website gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.