Tegenwoordig kijken veel Nederlanders regelmatig naar TV-journaals (de nieuws uitzendingen) van Nederlandse- Engelse-, Vlaamse-, Franse- en ook Duitse TV-zenders (afhankelijk van de woonplaats). Nu die TV-stations van de ether naar de glaskabel zijn verhuisd kunnen ze nog veel meer tv-nieuws volgen.
Dus geven die oude zwart-wit samenvattingen en ook de latere TV-journaals een goede indruk van de beeldvorming van het publiek, in Nederland. De volgende journaals, die in de eerste jaren na de bevrijding op, 5 mei 1945, vertoond werden, geven hopelijk een beeld van wat de Nederlanders in die periode zagen en dus hoe ze hun opvattingen ontwikkelden. Kijkcijfers (commercie) waren toen immers nog minder dan nu, belangrijk. Daarom een volgende samenvatting:
Journaals (samenvattingen):
1940 – 1945 Nederland in WWII 1u13 min. z/w Polygoon journaals, Nederlands,
1945 – 1950 Nederland 1 1u30 min. z/w Polygoon journaals, Nederlands,
1950 – 1955 Nederland 2 1u27 min. z/w Polygoon journaals, Nederlands,
1955 – 1960 Nederland 3 1u29 min. z/w Polygoon journaals, Nederlands,
1960 – 1965 Nederland 4 1u30 min. z/w Polygoon journaals, Nederlands.
Jaren ’40:
Al heel vlug na de oorlog kwamen de volgende films uit. Veel Nederlanders zagen die films op hun wekelijkse „avondje” uit. Ze waren immers nog arm en die bioscoop was goedkoop.
1940 Duitse aanval, 23:57 min. Duits/English,
1940 Slag om de Grebbenberg, 1h01 min. Dutch Docu channel, Nederlands,
1942 Slag om de Javazee, 6:48 min. N.I. Oorlogsdocumentatie, Nederlands,
1945 Bevrijding van Nederland, 18:02 min. Canadese leger, Nederlands,
1945 Bevrijding van Amsterdam, 9:50 min. Diversen, Muziek,
1945 Terugkeer van de krijgsmacht, 7:54 min. Diversen, Nederlands.
De Nederlanders zagen deze journaals, uiteraard, pas na de Tweede Wereldoorlog.
Het trauma van Nederland:
Gezien hun schuldgevoelens (en de vrees van de vervolging daarvoor) ten opzichte van de massale mishandelingen van Nederlanders en Indonesiërs in concentratiekampen in Azië (zie „Return from the bridge on the rivier de Kwai”) gaven de Japanse bezetters (in Nederlands-Indië) zich over aan de Oost-Indische (Indonesische) opstandelingen (de Merdeka beweging van Sukarno). Er ontstond dus een heel chaotische situatie waarin er tamelijk gruwelijke dingen gebeurden. Er moest dus dringend weer een wettig gezag komen dat orde op zaken kon brengen. Heel erg zwart-wit gesteld was toen het grote probleem daarbij: Welk gezag was er (nu) nog „wettig”? Feitelijk een keuze uit drie:
* De Rijksregering van de Nederlanden waarin het Europese Nederland domineerde?
* Het Oost-Indisch (het Inlands recht) Parlement, dat al voor WWII bestond?
* De Merdeka beweging (van Sukarno) die met Japan, in WWII, had samengewerkt?
(Een probleem was daarbij de positie van Sukarno. Hij werd, immers (terecht of niet), door de meeste anderen gezien als iemand die in oorlogstijd hoogverraad gepleegde).
Er volgden ronde tafel gesprekken:
* De resultaten ervan werden door de Merdeka beweging zeer selectief (of niet) in de praktijk gebracht.
* De Merdeka beweging eiste verder een Persatuan waar (toen) de meeste Indone-siërs niet achter stonden, ze gaven toen nog de voorkeur aan de bestaande federatieve Oost-Indische structuur.
Dit standpunt maakte dat veel Indonesiërs (toen) hun steun zochten bij de beweging der Molukken. Deze beweging aanvankelijk (in Nederland onjuist versimpeld tot de „Ambonezen”) richtte later (in Nederland) de RMS op.
* Omdat de akkoorden van de Ronde Tafel gesprekken vrijwel geen resultaten brachten mobiliseerde Nederland de Zeven December Divisie en zond haar naar Indonesië om de openbare orde te herstellen.
Opmerkingen:
* Merdeka = Onafhankelijkheid; Tan air kita = Ons vaderland; Persatuan = (Indonesi-sche) eenheid; RMS = Republik Maluku Selatan = Republiek der Zuid-Molukken.
* Op 7 december 1941 viel Japan de Amerikaanse eilanden in de Stille Oceaan (Pearl Harbour) aan. Het is dus ook de dag waarop de Verengde Staten verklaarde aan WWII te gaan deelnemen. De Zeven December Divisie kreeg daarom die naam.
Het einde van het Nederlandse trauma:
De Zeven December Divisie, samengesteld uit oudgedienden van het KNIL aangevuld met Nederlanders die hun dienstplicht (in Nederland) vervulden hadden, werd samen met wat marine, als NDVN, uitgezonden naar Korea. Dit gebeurde onder grote druk van de USA. Het beschikbaar krijgen van die NDVN was een van de redenen waarom de USA en groot voorstander was een snel vertrek van Nederland uit Indonesië. Voor het eerst werden Nederlandse troepen onder een „vreemd” opperbevel buiten Nederland ingezet!
Hoewel de divisie haar taak (het pacificeren van Oost-Indië) bijna geheel voltooid had, werd deze actie door de meeste Nederlanders betreurd. Het aanzien van de USA (in Nederland) liep daardoor grote schade op. Tussen het begin (op 16 juli 1950) en het einde (24 januari 1955) sneuvelden in Korea 125 van de 5314 Nederlandse militairen).
Afdeling van het NDVN (Nederlandse Detachement VN van 1950 tot 1954 in Korea)
1948 7 December Divisie in Oost-Indië, 1:16 min. z/w, Nederlands,
1948 Het statuut voor het koninkrijk,
1949 Op 27 december verlaat Indonesië het koninkrijk, en eist dan Nieuw-Guinea op.
1950 Nederlandse militairen naar Korea.
* De Nederlanden hebben een Rijksregering (die de landen van het koninkrijk bestuurd) die de gemeenschappelijk waarden en belangen regelt. Dit is vastgelegd in het Statuut van het Koninkrijk der Nederlanden.
* De landen van het koninkrijk hebben elk een Landsregering die de eigen zaken regelt.
De film over de B-compagnie was een bijdrage van de Amerikanen die Nederlandse dienstplichtigen zagen, tot in het begin van de jaren ’60, zodra ze „onder de wapens” waren geroepen). De watersnood vertraagde het herstel van de welvaart waaraan ook de Suez crises (lange verbindingswegen, dus hogere prijzen in de handel) aan bijdroeg. Door het vertrek van Oost-Indië (Indonesia) moest het Statuut worden herzien.
.
1950 Ondergang v/d B-compagnie, 28:38 min. z/w Amerikaanse leger, Nederlands,
1953 Watersnood, 19:49 min. z/w Polygoon journaal, Nederlands,
1953 Watersnood, 18:39 min. z/w Radio Unie & ANP, Nederlands,
1956 Suez crisis & Hongaarse opstand, 7:59 min. z/w Diversen.
1958 Nieuw statuut voor het koninkrijk,
.
Jaren ’60:
De wederopbouw van Nederland kwam op gang, de Marchal hulp is afbetaald. Dit is het einde van de „oude geschiedenis”. Cultureel werd de anglo-american geldculuur steeds dominanter. Langzaam worden commercie (bonussen, etc.) belangrijker dan idealen.
De TV veroverde Nederland. De cineacs verdwijnen langzaam, het journaal komt thuis!
De Cuba crises veroorzaakte een schok in Nederland, de moord op Kennedy en het „verraad” door de VN (overdracht, in 1963, van Nieuw Guinea aan Indonesië) brachten onzekerheden. De Manmoetwet (onderwijs herziening) maakte in feite het Engels tot de tweede taal in de Nederlanden.
De verdrietige afloop van de „Praagse lente” kwam daar nog boven op. Verzet tegen de Anglo-Amerikaanse cultuur wakkerde de geest van de jaren ’55-’60 weer aan.
1962 de Cuba crisis, 4:35 min. z/w, Engels, Nederlandse subtitles,
1962 Nieuw-Guinea onder VN, 1:43 min. z/w, Nederlands,
1963 de Manmoetwet wordt van kracht,
1963 Kennedy vermoord in Dalles USA,1:17 min. kleur, ??? Engels,
1963 Nieuw-Guinea wordt Indonesisch,
1968 de Praagse lente, 2:56 min. z/w Diverse, Muziek.
.
Jaren ’70:
Dit is, in Nederland, een periode van onvrede en bezinning. De tijd waarin overlegd en nagedacht werd over de toekomst. Ook is er veel overleg met Suriname en stapje voor stapje (Nederland was welvarend) wordt men het eens over een overgangsregeling en een financiële compensatie. Feitelijk blijkt een kleine meerderheid van de bevolking, als land, in het koninkrijk te willen blijven. Na demonstraties in Paramaribo, op de dag van het koninkrijk in 1971, ontstaat er echter in dat parlement een kleine meerderheid voor een algehele afscheiding van Nederland. Dus wordt Suriname, in 1975, zelfstandig. (De Nederlandse Antillen (in de Cariben) sloten zich niet daarbij aan).
Als neveneffect zwol de stroom immigranten uit Suriname naar Nederland heel sterk aan. Velen vestigden zich in Amsterdam (met name in het stadsdeel Bijlmermeer).
Na de schok van Three miles Island (technische problemen in de kerncentrale) kwam er in Nederland weer een jongere generatie die de stroming van de jaren ’60 als anti-militaire vredes-beweging ging versterken. In 1979 werd dat weer heel duidelijk bij de protestdemonstratie in Utrecht.
.
1973 Oliecrisis, op zon- en feestdagen mogen er (in Nederland), geen auto’s rijden.
1974 Overeenstemming met Suriname, 2:22 min. z/w,
1975 Suriname verlaat het koninkrijk, 3:23 min. kleur,
1979 De grote Vredesmars in Utrecht,
De tweede generatie Molukkers zag de grote verschillen in de manieren waarop (het nu welvarende) Nederland de afscheiding van Suriname behandelde en de behandeling die (door het toen erg arme Nederland) hun ouders eind jaren ’40 kregen. Dit voerde tot gewelddadige protesten van de zijde van de RMS.
De overvallen door de RMS:
1970 Huis Indonesisch gezant, 4:22 min. z/w, Nederlands,
1975 Treinkaping in Wijster, 4:15 min. z/w, Nederlands,
1977 Treinkaping bij de Punt, 3:47 min. kleur, Nederlands,
1977 School in Bovensmilde, 1h01 min. kleur, Human Doc. Nederlands,
1978 Provinciehuis Drenthe, 2:07 min. z/w, Nederlands.
Jaren ’80:
De onvrede groeit sterk en de vredesmarsen worden massaal. Aruba wordt een apart land binnen het koninkrijk dat nu weer uit 3 landen bestaat (Nederland en in de Cariben: de Nederlandse Antillen (met dan 5 eilanden) en Aruba (dus 1 eiland „status aparte”).
Nu de EU steeds meer tot economische eenheid uitgroeit, neemt haar aandeel in de wereld economie ook sterk toe. De concurrentieslag op de wereldmarkt betekende een ernstig verlies voor de Russische export. Dus verarmde de Sovjet-Unie zo sterk dat de bevolking in oost Europa zich van die Unie afkeerde. In Oost-Duitsland viel het symbool van de scheiding, op 9 november 1989, de muur die Berlijn in tweeën deelde.
Op 3 oktober 1990 werden Oost- en West-Duitsland weer één land. „Deutschland ist einig Vaterland”).
(De welvarende EU betaalde de kosten van de terugtrekking van de Russische troepen uit Oost-Duitsland).
1981 Vredesmars in Amsterdam, 3:09 min. kleur, Nederlandse TV, Nederlands,
1982 Decembermoorden in Suriname, 33:32 min. kleur, Nederlandse TV, Nederlands,
1983 Vredesmars in den Haag, 15 min. kleur, Nederlandse TV, Nederlands,
1986 Status Aparte voor Aruba, 38:18 min. kleur,
1989 Muur in Berlijn valt, 7:01 min. kleur, Nationale omroep, Nederlands,
1989 Muur in Berlijn valt, 10:00 min. kleur, Amerikaanse leger, Engels.
1990 BRD en DDR weer herenigd,
Berlijnse Muur valt op 9 november 1989
(Men kon weer vrij van Oost- naar West-Duitsland, en andersom, reizen)
In opbouw
Michail Gorbatsjov begint de sovjet unie te hervormen.
Oost-Europa valt uit een.
Jaren ’90:
Engeland (Thatcher) keert zich tegen de Euro.
1 Augustus 1991 Staatsgreep in Moskou:
In augustus 1991 verklaarden Estland, Letland en Litouwen zich onafhankelijk van de Sovjet-Unie, die toen al volop in verval was. (Piratenkoor 2013?)
1993 Russische crisis, Jeltsin
Oost-Europese landen willen in de EU.
Jaren ’00:
2004 Polen op 1 mei, lid van de EU
2004 Kernramp in Chernobil,
2010 Wijziging statuut koninkrijk,
2010 Het land de Antillen opgeheven,
2011 Kernramp in Japan,
Wereldwijde economische crisis.
Griekenland, Turkije, Zuid-Europa.
in bewerking
Jaren ’10
2014 op 22-02-2014 wordt Viktor Janoekovitsj, afgezet als president van de Oekraïne (wegens corruptie). Hij ontvlucht naar Rusland.
2014 op 8 maart verdwijnt vlucht MH 370 (een Boeing 777) spoorloos,
2014 12 maart Turkse premier Recep Tayyip Erdogan sluit internet na protesten in Turkije om de dood van een 15-jarige jongen.
2014 op 27-02-2014 Rusland bezet het parlement van de Krim. Op 18 maart trad de Krim toe tot de Russische Federatie.
2014 Tweede helft maart: Russische soldaten en Ukraïnse sympathisanten beginnen gevechten in het oosten van de Ukraine. Begin van de burgeroorlog.
2014 Boko Haram (Islam) ontvoert, in Nigeria, honderden schoolmeisjes,
2014 MH17 op 17 juli uit de lucht geschoten.
2014 23 op augustus is de luchthaven van Tripoli verwoest in handen van Islamitische strijders.
2014 op 23 september wordt de lichtdivisie losgemaakt van Philips,
2014 op 15 november sinterklaas rellen in Gouda.
2014 op 17 december akkoord tussen Cuba en de USA.
2015 Op 7 januari aanslag op Charlie Hebdo
2015 op 15 januari in Verviers, België, terreurverdachten doodgeschoten
2015 op 2 februari problemen op het spoor
2015 celstraffen jihadisten België
2015 aanslagen in Denemarken 14 en 25 februari
2015 26 februari jiadisten vernietigen erfgoed in Irak
2015 Saoedi-Arabië valt Jemen binnen, 25 maart
2015 28 Ethiopische christenen door I.S. gedood in Libië
2015 laatste (tiende) vlucht met MH17 kisten
2015 ABM Amro terug aan de beurs
2015 Aanslag in Saint Quentin-Fallavier, Frankrijk,
2015 Griekenland buigt voor de EU,
2015 Massale stroom vluchtelingen via Griekenland,
2015 op 21 augustus Aanslag in de Thalys verijdeld
2015 Nijntje is 60-jaar,
2015 30 september, Rusland valt Syrië binnen,
2015 10 oktober, meer dan 100 doden bij een vredesdemonstratie in Turkije,
2015 13 oktober, Bukraket op MH17 aangetoond,
2015 31 oktober, KGL crashed in Egypte o.a. 219 Russen sterven,
2015 13 november, Terreur in Parijs meer dan 130 doden,
2015 18 november 3 terroristen gedood in Parijs,
2015 24 november Russisch vliegtuig neergeschoten door Turkse jachtvliegtuigen,
2015 31 december, massale aanrandingen in Keulen, Duitsland.
2016 1 januari, plastic verpakking verboden in Nederland,
2016 13 januari mw Khadija Arib (Marokkaans) tot voorzitter 2de kamer gekozen,
2016 4 maart, laatste oppositiekrant Zaman, gelijk geschakeld,
2016 13 maart terreuraanslag in Istanbul en Ankara,
2016 21 maart, 17 miljoen Nederlanders,
2016 22 maart, Aanslagen in Brussel, België,
2016 24 maart, Karadzic krijgt 40 jaar cel,
2016 3 april, Panama Papers,
2016 23 juni, Britten kiezen (51,9%) voor Brexit,
2016 28 juni, Vliegveld Istanboel 3 strijders van IS, doden 45 onschuldigen,
2016 14 juli, Aanslag in Nice, Mohammed Lahouaiej Bouhiel (IS) doodt 85 mensen,
2016 15 juli, Coup door (Gülenbeweging?) in Turkije mislukt,
2016 22 juli, Moordpartij in München, door de Iraniër Ali (David) Sonboly,
2016 19 december, Aanslag kerstmarkt Berlijn, door Amis Amri (IS), 12 doden,
Toekomst van de EU
Uitbreidingen met oost Europese landen.
Oktober 2010 Wijziging van het statuut.
De Euro
1991 Verdrag van Maastricht:
Geen grenzen meer, dus geen paspoort controles.
Begin van de Europese Monetaire Unie (EMU). Afspraak de eigen munten zullen gaan verdwijnen. Een volledig onafhankelijke centrale bank neemt het gezag over de munten over. Die overgang vindt plaats in drie stappen:
1990-1994 stap I
Alle nationale banken moesten de nationale economieën op een overeenkomstige wijze gaan organiseren. Elke burger in de gehele Europese Unie (EU) kon daarna in elke lidstaat een bank- of spaarrekening openen, leningen opnemen, hypotheken afsluiten, verzekeringen aangaan, etc.
1994-1999 stap II
Een Europees Monetair Instituut (EMI) werd opgericht met Frankfurt als standplaats. Dit instituut coördineert de afspraken tussen deelnemende landen over het financiële beleid in de deelnemende landen. Die landen groeiden zo economisch naar elkaar toe. In 1998 doen de deelnemende landen “examen” en lid mogen worden van de Europese Munt Unie (EMU). De Europese Centrale Bank (ECB), in Frankfurt, wordt opgericht. Op 1 januari 1999 begint die bank te functioneren. De waarde van de Europese Calculation Unit) (ECU = Europese rekeneenheid) wordt dan ook de waarde van de girale Euro.
Opmerking:
De waarde van de ECU was een gewogen gemiddelde van de waarde van de munten van alle landen EU-landen, dus gekoppeld aan alle economieën. De waarde ontwikkling van de euro is, sindsdien, gekoppeld aan de gezamenlijke economie van de deelmende staten.
1999-heden stap III
De deelnemende landen gaan over op een gemeenschappelijke munt – de euro. Betalen met de euro in de winkel kan vanaf 1 januari 2002. De Europese Centrale Bank gevestigd in Frankfurt, die volledig onafhankelijk is, bepaalt het monetair beleid. De hoofdtaak van de bank is de prijs-stabiliteit te handhaven, ofwel de inflatie laag te houden. De eerste president van deze bank was Wim Duisenberg. (Hij was lang president van de Nederlandse Bank (DNB).
Schaalvergroting in Nederland (zo’n 1.000 gemeenten, nu ca. 330)
Ontstaan van vierde bestuurslagen (Rijnmond, Midden-Holland, etc.)
EU als vijfde bestuurslaag? Discussie Neuro en Zeuro.
Scandinavië, Balticum en IJsland.
Haagse discussie over samenvoegingen van provincies.
Afstand burger en bestuur. Europese financiën.
2014 De Oekraïne crisis, 31:53 min. kleur, Engels.
2017 Engeland uit de EU? Cameron verliest en de Brexit wint het referendum.
2017 Nederland heeft de crisis overwonnen (maar haar reserves zijn nog uitgeput).
2017 Catalonië vraagt onafhankelijkheid van Spanje.
Han Tiggelaar