In de periode ca. 1955 – 1965 werd Nederland weer een gelukkig en vrolijk land. De inkomens groeiden, de armoede verdween en de Nederlanders begonnen te genieten van hun auto’s. Meer mensen op de weg betekende ook meer ogen op die auto’s. Dat leidde er toe dat sommige bestuurders hun humor op hun auto’s gingen uiten. Die woordspelingen zijn nu uit de mode en worden zelfs nauwelijks herinnerd. Daarom volgen er hier een paar:

Engels-Nederlands

„From Russia with love” was een heel populaire James Bond begin jaren zestig. Dus schreven chauffeurs op de achterkant van vrachtwagens die witlof uit Rusland naar Nederland brachten de tekst:

„From Russia Witlof”

Nederlanders moesten daarom glimlachen maar vreemdelingen begrepen het niet.

 “From Russia with love”

Ook andere Engels-Nederlandse „woordspelingen” verschenen op trucks zoals:

• „Hé cake je naar mijn gebak?” (Engels „cake” klinkt als Nederlands „keek”).
• „The best worst of the world” (Nederlands: „worst” = „sausage” in het Engels).
  De tegenstelling best-worst (slechtste) klonk grappig in Nederlandse oren.
• „The worst that is the nicest” (Nederlands: „worst” = „sausage” in het Engels).
  Hier werd de tegenstelling worst-nicest (mooiste) als amusant ervaren.
• „The tok-tok of the town” (Dutch „tok” sounds a bit like English „talk”).
  Betekenis: iets waar iedereen over praat.
  Tok-tok is het geluid dat kippen maken, kinderen noemden een kip wel tok-tok.
  Een tok-tok is ook een riksja in Azië. De (blote) voeten van de „driver” maakten een„ tok-tok” geluid op het pad.

Riksja in Kioto / foto: Arnand-Victor Monteux

Een moderne „tok-tok”.

• „Some got it, some eend” (Nederlands: „eend” klinkt als: ain’t, doch betekende: „duck”).
  Een „lelijke eend” was een heel eenvoudige en goedkope Franse auto (type 2CV merk Citroën) heel populair (in de 50-/60-ties) bij arme studenten. (Technische studenten gaven toen meestal al de voorkeur aan de Duitse VW „Kever”).

Citroën 2CV uit 1957, foto: Norbert Schnitzler

Engels-Duits-Nederlands

• „Donot miet me” (Engels: meet: = Duits „miet” (huur); Dutch: „miet” = homo-sexual).  Betekenis: „niet op mijn rug”, dus: „als je dit kunt lezen ben je te dichtbij, houdt afstand”.
• „Nice to miet” (Engels: meet = Duits: „miet” = to rent; Dutch: „miet” = homo-sexual). Betekende: deze auto/truck is te huur.

Frans-Nederlands

• „Mond blanc” (Frans: de berg Mont blanc, Nederlands:„ mond blank” = witte mond/tanden: de naam voor een tandartsenpraktijk.
  (Was ook de naam van een Belgische vulpen met heel zwarte inkt).

• „Kok-au-van” (French: coq-au-vin)
  Op een bestelbus met een ingebouwde keuken. („partyservice at home” van een restaurant).

Het einde van de woordspelingen:

Aan het einde van de jaren zestig overspoelden the Anglo-Amerikaanse ideeën over reclame de Nederlanden. Dat betekende het einde van deze woordspelingen op auto’s.
De meeste studenten vonden dat toen niet leuk, dus maakten ze bezwaar. Hun laatste protesten waren symbolisch en gericht tegen een denkbeeldige fabrikant van Leeuwen die spijkers maakte.

De eerste advertentie die ze maakten was een crucifix met er onder de tekst:

„Dankzij de spijkers van van Leeuwen, hang ik hier al vele eeuwen”.

Het gebruik van een heilig symbool veroorzaakte protest bij het algemene publiek. Daarop verscheen de volgende, onder een leeg kruis, de tekst:

„Ben ik weer eens van mijn kruis gepleurd, met hun spijkers was dat nooit gebeurd”.

Opnieuw werd er tamelijk negatief op de vernieuwde tekst gereageerd. Daarop ver-scheen een derde uitvoering:

„Die van van Leeuwen bennen grote zeikers, maar ze maken goeie spijkers”.

Vandaag worden dergelijke eyeopeners alleen nog gemaakt door de cartonisten in de dagbladen. Er is zelfs een prestigieuze prijs voor hen ingesteld:

• „Inktspotprijs” (ink-mockery-price). Nederlands „spotten” is een grapje maken uit een serieuze situatie. Het is de prijs voor Nederlandse cartoonisten.

Han Tiggelaar