Binnenhof en Prinsjesdag

Binnenhof (het Hollandse Kremlin”)

Dit Kremlin bestaat uit een Binnen- en een Buitenhof. Het geheel was omringd door een brede haag van bomen. In die haag bouwden, in de loop der tijden, de dienaren die hun brood verdienden in het Kremlin hun huizen. Dat was dus in des Grave Hage, nu formeel geschreven als ‘s Gravenhage (maar informeel den Haag geheten).

Het kleine graafschap Rijnland groeide uit tot het grote graafschap Holland en een deel van de binnenplaats (van het versterkte paleis van de graven) groeide uit van een voorhof tot het administratieve centrum van Holland. Daar waren het bestuur en de ministeries van de Staten van Holland” (eens een wereldmacht) gehuisvest.

Binnenhof, ets: Lodovico Guicciardini (1521-1569)

In het midden staat de grote ridderzaal die rond 1230, door graaf Floris IV, gebouwd is. Dit is het gebouw waar de Hollandse ridders en prelaten jaarlijks bijeenkwamen om de situatie in Holland te bespreken zodat de graaf kon beslissen welk beleid er nodig was.
De prelaten waren conservatief wat geschreven staat in heilige lettertjes” (de bijbel) was hun uitgangspunt. De ridders echter voelden de druk van de behoeften van elke dag. De geestelijkheid zat aan de rechterzijde van de voorzitter (de graaf) en de ridders ter linkerzijde. Zo zijn de politieke begrippen rechts (conservatief) en links (progressief) geboren.

In de loop der jaren werden de problemen (administratief maar ook bestuurlijk) steeds gecompliceerder. Dus werden de lage adel en de kerkvorsten in toenemende mate ver-vangen door meer ervaren vertegenwoordigers uit de stads- en de polderbesturen. Zo verloren de adel en de kerkvorsten de vroege middeleeuwen meer en meer invloed.
Het werd geleidelijk gebruikelijk dat stedelingen hun stadsbesturen en de boeren hun polderbesturen kozen. Die lokale besturen stuurden dan hun vertegenwoordigers naar den Haag waar ze zitting hadden in de Staten van Holland. (In hun kamers zit nu de eerste kamer).

Voormalige vergaderzaal van de Staten van Holland, thans van de Eerste Kamer.
(website Eerste Kamer)

In sommige andere provincies hebben ook dergelijke ontwikkelingen plaatsgevonden. Dus konden de Staten van Holland in overleg treden met die andere staten (provinciale besturen). Zes van die andere zeventien provincies, de ene eerder de ander later trad toe tot dat overleg in Holland! Versimpeld zou men kunnen zeggen dat de provincies die hun ridders en prelaten, in het bestuur niet vervingen, ook niet deelnamen. Dus bleven ze katholiek en dus buiten de unie.

Ook op het hoogste niveau waren er veranderingen. Door de middeleeuwse erfregels kwam de grafelijke macht in de handen van de buitenlandse hoge adel. Die zagen hun bezittingen in de lage landen hoofdzakelijk als rijkdom die ze zwaar konden belasten. Zo groeiden de spanningen tot dat de Staten van Holland, in hun befaamde vergadering in Dordrecht, hun graaf (toen de de koning van Spanje) niet langer als vorst erkenden.
Dit was het begin van de wrede 80-jarige vrijheidsoorlog. Aan het einde daarvan, in 1648, waren die „zeven opstandige provinciën” de welvarende republiek der „Zeven Verenigde Provinciën” geworden.

De Nederlanden waren dus feitelijk zeven staten (provinciën) die samenwerkten. Elke provincie had (en heeft nog steeds) een eigen parlement (de Staten), een eigen leger, en (de kustprovincies) een eigen vloot. In die kleine staten was het praktisch niet goed mogelijk om voldoende soldaten op de been te brengen. Dus bestonden die legers uit huurlingen met als kern een elite corps (garde) aan eigen mensen dat ook het kader voor de „vreemd bemande” corpsen leverde.

Prinsjesdag

Prinsjesdag 2011, foto: Wikipedia

De heropening (na de jaarlijkse vakantie) van de zittingen van het nationale parlement behoort door het staatshoofd te worden verricht. Traditioneel was het verboden om de koning en de koningin en de (volwassen) prinsen dicht bijeen in het openbaar te laten optreden. Een vijand (of een idioot) zou met een dodelijke aanval op hen de staats-organisatie kunnen doen wankelen. Maar tijdens de heropening van het parlement is het gebruikelijk dat allen er zijn om respect te tonen voor de volksvertegenwoordiging. (Daarom heet deze dag Prinsjesdag). Dus stuurden alle provincies, etc. hun traditionele garde (in traditionele uniformen) op die dag (de derde dinsdag in september) naar de zetel van het parlement in den Haag (het binnenhof) als bescherming. Dit gebeurd nog elk jaar.

Vergadering in de Ridderzaal, door: Bartholomeus van Bassen (circa 1590-1652)

In deze traditie komen de oude nationale gevoelens samen. De Gouden Koets stopt voor de middeleeuwse Ridderzaal, de koning en de koningin groeten het vaandel van de erewacht, terwijl het Wilhelmus gespeeld wordt.

Bijwerken

Van 1903 tot 2015 gebruikte de Koninklijke familie de Gouden Koets om op Prinsjesdag naar het Binnenhof te rijden voor het uitspreken van de troonrede bij de opening van de Staten Generaal. De Gouden Koets was een geschenk van de bevolking van Amsterdam aan Koningin Wilhelmina bij haar kroning in september 1898. Eind 2015 werd begonnen aan de restauratie die in 2022 voltooid was.  De Koning heeft besloten de Koets voorlopig niet meer te gebruiken. De reden is dat de geschilderde panelen met referentie aan de koloniale tijd weerstand op riepen. De Koets is te bezichtigen in het Amsterdam Museum.  Sinds 2016 gebruikt het Koninklijk echtpaar de Glazen Koets op Prinsjesdag.

De koning komt naar het parlement (2015), De koning komt naar het parlement (2015).

Opmerking 1:
Er zijn ook Nederlanders (republikeinen, hun aantal is nu klein) die liever geen lied over Oranje zingen. Toen het Wilhelmus officieel het volkslied werd gaven ze de voorkeur aan het zingen/spelen van een liefdeslied voor Nederland. Dit lied was heel populair, in vroegere tijden, om de vloten bij terugkeer te verwelkomen. Na de Tweede Wereld-oorlog zingen zowel monarchisten als republikeinen zowel het Wilhelmus als het Mijn Vaderland.

Opmerking 2:
De witte vlag met het rode X-vormige kruis, is de oude Nederlandse vlag (van voor dat de Zeven Verenigde Provinciën één republiek werden). Vroeger werden met „eerbe-laden vlaggen” in de ridderzaal gehangen om daar te „sterven”. (Tegenwoordig gaan ze naar een museum of worden ceremonieel verbrand).

     Oude vlag (17 provincies)

                  Geuzen vlag (7 provincies)

De huidige Nederlandse vlag stamt af van de geuzen vlag.

 

Han Tiggelaar

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze website gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.