De Nederlanders zijn meestal wat terughoudend van aard, het is niet echt een volk van dansers. Hun karakter is immers gevormd door het calvinisme, wat niet bevorderlijk is voor frivool vermaak. Het is dus geen wonder dat de Nederlander geen (of weinig) eigen nationale dansen ontwikkelde, zoals de Polen de mazurka en de polonaise.
De meest typische Nederlandse dansen zijn volksdansen, wat een gevolg is van de zeer lange periode zonder een koninklijk hof en het ontbreken van een overheersende middenklasse met een cultuur die de inheemse dansen populariseerde. Sterker nog, de meeste huidige dansen hebben een Schotse of Duitse verwantschap.
„Dansend koppel”, Jan Steen
Dansen met een Schotse verwantschap zijn in de noordelijke provincies het bekendst. Het betreft dan vooral: de „Skotse trije” (Schotse drie) en de „Skotse fjouwer” (Schotse vier).
Skotse trije / foto: www.inoudeansichten.nl
Verder leven de „gemengde” Horlepiep, de „echte” Horlepiep
horlepiep
en de Hakke toone in de oostelijke provincies.
Eens waren ze ook in de „oude” provincie Holland heel populair.
Dansers in Zeeland
De dansen met een duitse verwantschap, vooral uit de oostelijke provincies, zijn de: Driekusman,
de Hoksebarger
en de Kruispolka.
In het westen, in de polders van Holland en Zeeland, hebben de Spaanse wals
en de Veleta
evenals de Matrozendans tot in de jaren ’60 overleefd.
Nog een aantal volksdansen.
Die dansen werden vaak uitgevoerd op de „normale” schoenen, die alleen bij speciale gelegenheden, zoals kerkgang, werden gedragen. Klompen (klumpen in de streektaal) werden alleen door de weeks en bij het werk (melken) gedragen.
Dansen in Zeeland
Hoewel Nederland meestal in verband gebracht wordt met de klompendansen – worden die dansen meestal uitgevoerd in het ritme van de polka, in tweetallen of in een groep (reidansen). Een opmerkelijk facet van deze dansen is de „beat”, door met de hiel (hakke) en de tenen (toone) van de klompen te tikken. Hoewel ze gedurende een lange tijd (in de gehele Lage Landen) gedanst werden, behaalden ze hun grootste populariteit in de vroege 20ste eeuw. Het is de enige Nederlandse volksdans die buiten de grenzen nog een beetje bekend is. Mede dankzij André Rieu.
Nederlandse traditie in de USA: Klompendans.
Maar ook sommige Nederlandse kinderen leren het weer: Dansen 1, Dansen 2.
Renata Głuszek
Foto: „En de zee was niet meer” (Bert Haanstra, 1955), public domain, YouTube