Recepten inleiding

De „Nederlandse” keuken was niet erg verfijnd want de basis was voedzaam, als gewoon en eenvoudig boerenvoedsel. Hoe bescheiden de keuken was, toont de traditionele schotel die bestaat uit lang gekookte aardappelen met groenten, overgoten met bruine jussaus.

jusDie saus wordt gemaakt van boter of een ander vet vermengd met de natuurlijke sap-pen uit het gebakken vlees en … met het overgebleven vlees dat uit de pan werd ge-schrapt. Het wordt geserveerd met gehakt-ballen (ballen gemalen vlees). De goede kant van hun maaltijden is dat de Nederlan-ders een voorliefde hebben voor groenten, die dus een verplicht onderdeel zijn van elk diner. In het verleden aten armere mensen in Nederland meestal slechts aardappelen, die voor hen waren wat graan was voor de Polen. (Vóór het tijdperk van de aardappel bestonden hun maaltijden in hoofdzaak uit brood en de pastinaakwortel). Afbeeldingjus

Doordat het voedsel in één pot werd gekookt en de aardappelen gemengd werden met groenten, is een ander traditioneel Nederlandse gerecht, genaamd stamppot, ontstaan.

stamppot

Stamppot

Pas voor de Tweede Wereldoorlog begonnen de gewone Nederlanders een drie-gangen maaltijd te eten. De liefde voor aardappelen is niet verdwenen, want in het bijzonder in de meest favoriete vorm  „friet”, worden die op veel verschillende manieren gegeten – met zout, mayonaise of met exotische sauzen. Verder valt er niets te zeggen over de smaak van de traditionele Nederlandse keuken, wel heeft ze het voordeel een positief effect te hebben op de mannelijke vruchtbaarheid, hetgeen is aangetoond door wetenschappers van de Erasmus Universiteit in Rotterdam.

De Nederlandse keuken is ook sterk beïnvloed door het koloniale tijdperk. De enorme invoer van peper, nootmuskaat en kaneel veroorzaakten een wijdverspreid verbruik van die kruiden – natuurlijk waren ze alleen betaalbaar voor rijkere mensen. Vandaag zijn deze kruiden voor iedereen gemakkelijk te gebruiken. Nu nemen de Nederlanders grotendeels hun toevlucht tot recepten uit andere landen, met name exotische Chinese en Indonesische gerechten, gepopulariseerd na de Tweede Wereldoorlog door de Indonesische immigranten. Verder profiteren ze graag van de kant-en-klaar maaltijden. De belangrijkste maaltijd van de dag – het diner – wordt nu in de late namiddag, rond of na 18:00, uur geserveerd.

Nederlanders houden van zoetigheid en drinken daarbij veel koffie.

ONTBIJT

Het gebruikelijke ontbijt bestaat uit brood met zoetigheid, kaas en thee.

AVONDMAAL

Dit kan worden onderverdeeld in stoofschotels en twee-gangen maaltijden.

stamppot

Dit is een zeer populair gerecht, op basis van aardappelen gemengd met groenten en opgediend als puree. Er zijn veel variaties van dit gerecht:

  • stamppot – aardappelen en andere groenten met doorbakken spek,
  • boerenkool stamppot – aardappelen met boerenkool en Nederlandse rookworst.

borenkool

Boerenkool stamppot

  • hutspot – gepureerde aardappelen, wortelen en uien, vaak geserveerd met rundvlees (vaak borst).

Hutspot_in_pan

 Hutspot

  • hete bliksem – gepureerde aardappelen, uien, appels en peren.

soepen

Meestal een dikke soep, de bekendste zijn:

  • erwtensoep (meestal snert genoemd) – dikke erwtensoep (met gedopte) groene erwten, wordt alleen in de winter gekookt.

Snert

 Snert

    • bruine bonensoep – soep van bruine bonen.
  • koninginnesoep – een soep, met gebraden kippenvlees, wat bloem en wat zure room.

aardappelen

Ze worden gekookt, gepureerd, of  – geliefd bij de Nederlanders – als (Franse) frieten gegeten, dus afzonderlijk maar met zout, mayonnaise, ketchup, uien of saté- en pinda-sauzen.

vlees

Het favoriete vlees  is gevogelte en rund.

    • draadjesvlees – gestoofd rundvlees,
    • klapstuk – gestoofd rundvlees borst,
  • hachee – de Nederlandse stamppot, met grote stukken mager rundvlees, uien en kruiden in jus.

Hachee_1

 Hachee

    • krabbetjes
  • gehaktbal – gemalen vlees, die de vorm van een grote bal (ook kleine ballen zijn mogelijk, maar komen minder vaak voor) en overgoten met de saus.

Gehaktbal

 Gehaktbal

  • speklappen – gebakken plakjes spek.

Groenten:
De favoriete groenten zijn: bloemkool, spruitjes (winter), witlof, prei en asperges – de laatste worden vooral in het voorjaar gegeten.

NEDERLANDSE SPECIALITEITEN

Haring (in het bijzonder de Hollandse Nieuwe- of maatjesharing) – een jaar oud, heel zacht en niet te zout, traditioneel gegeten met rauwe uien, verkocht in stalletjes (bij het eten vast te houden bij de staart!).

Hollandse Nieuwe

Gele kaas (hard):
Kaas wordt in veel soorten gemaakt, vaak volgens een „geheim” familierecept, zodat bijna elke kaasboerderij haar eigen producten heeft. De smaak van de kaas kan worden verrijkt met komijn, mosterdzaad, mosterd en kruidnagel. Hun namen zijn verbonden met het dorp of de buurt waarin ze zijn geproduceerd. De meest bekende zijn Gouda, Leerdammer, Edammer, Maaslander en Amsterdammer.

EdamCheese

Edammer kaas met een kaaschaaf

Afhankelijk van rijpingstijd, wordt de kaas meestal ingedeeld in  de soorten:  jong, jongbelegen, belegen-, extra belegen-oude- en brokkel-kaas.

DESERTS

Het dessert (toetje) is een integraal onderdeel van het diner. Bij gebrek aan iets beters kan het ook een pudding of een zoete peer of dergelijke zijn. De meest favoriete toetjes zijn:

  • appelgebak – appeltaart met kaneel, warm geserveerd.

appelgebak

Appelgebak

  • pannenkoekjes (flensjes)
  • poffertjes

Poffertjes

Poffertjes

  • hangop – een zuivelproduct bereid uit karnemelk of uit yoghurt.
  • oliebollen – vetbollen met rozijnen en vruchten, in verschillende smaken, vooral te eten op oudejaarsavond.

Oliebollen

Olliebollen

  • haagse bluf – zoet opgeklopt schuim van eiwit met fruitsiroop.

Een OLYMPUS DIGITAL CAMERANederlandse gewoonte is om het brood te eten met zoete hagelslag (cupcakes) in verschillende smaken als: chocolade of anijs. Hagelslag met anijssmaak wordt traditioneel vooral geserveerd na de geboorte van een baby (en op kroonjaren) bij het verjaardagsontbijt.

Afbeelding: Muisjes (Anijshagelslag)

ALCOHOL

Het Nederlandse bier – Heineken, Grolsch, Amstel, etc. – is bekend over de gehele wereld, ook in Polen. Bier wordt vaak geserveerd bij de maaltijd. Als het gaat om een sterkere alcohol, is jenever (gin) de OLYMPUS DIGITAL CAMERAmeest populaire, in het Nederlands (kruiden)jenever genoemd. Gin is nogal dik van samenstelling en wordt gemaakt uit de melasse van de jeneverbes. In de afgelopen eeuwen werd het ook wel gebruikt voor medicinale toepassingen.Het Nederlandse jenever klinkt een beetje als ginever en is een Nederlandse uitvinding. Het Engels nam het idee over onder de naam gin (was kort voor genever). Het is een heldere drank, die eruit ziet als water.
Indianen noemden het zelfs ‘vuurwater’. Kruidenjenever is jenever waaraan het sap van kruiden is toegevoegd. Vanwege die kruiden heeft het vaak een beetje licht andere smaken, afhankelijk van de lokale recepten en kruiden. Het heeft een donkere kleur. Een heel speciale soort heeft een oranje kleur en wordt wel gedronken op de verjaardag van de koningin / koning.  
                              Afbeelding: kruidenjenever

Ook cognac werd uitgevonden door de Nederlanders! Ze begonnen de wijn die moest worden vervoerd naar hun kolonies te destilleren. Het idee was om een dezelfde hoe-veelheid schoon water er in terug te doen na aankomst. Op deze manier konden ze het benodigde volume aan boord van hun schepen sterk verminderen. De wijn die het meest geschikt hiervoor bleek was de wijn uit de streek Cognac in Frankrijk.

Jenever is de alcohol van de kleinere fabrikanten. Het wordt vaak verkocht in speciale bruine kruiken.

OLYMPUS DIGITAL CAMERA

Links op de foto: zeer Oude Genever uit Amsterdam, rechts Kruiden Bitter uit Lekkerkerk met, er voor, een glas van de destileerderij „de Ooievaar”

ren

P.S.: er is een uitstekende blog over Nederlandse recepten van Nicole Holten (in het Engels!).

Foto’s: Wikipedia, Timo van der Hoogt, Renata Głuszek.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze website gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.