Tak jak Holandia ma prywatne muzeum poświęcone m.in. polskim wyzwolicielom tego kraju – „Gdynia Museum”, tak i Belgia może poszczycić się własnym – „Canada-Poland War Museums”.
Znajduje się ono w niewielkiej miejscowości Adegem, w prowincji Flandria Wschodnia, kilka kilometrów od granicy z Holandią. Adegem leży w połowie drogi pomiędzy Brugią i Gent, na terenie wyzwolonym w 1944 r. przez 1 Armię Kanadyjską, w której skład wchodziła 1 Dywizja Pancerna generała Stanisława Maczka.
Polsko-kanadyjskie muzeum zostało założone przez pana Gilberta van Landschoota po pięćdziesięciu latach od tamtych wydarzeń. Skłoniła go do tego obietnica złożona w 1987 r. umierającemu ojcu, Mauritsowi van Landschoot, który w czasie wojny udzielał pomocy ludziom ukrywającym się przed gestapo. Starszy pan Landchoot swoje ocalenie zawdzięczał polskim i kanadyjskim żołnierzom i zobowiązał syna do pielęgnowania pamięci o tamtych bohaterach. Eksponaty do swojego muzeum Gilbert van Landschoot zbierał osobiście – wszystkie są oryginalne. Składają się na nie mundury (w tym mundur polski z 1938 r.), broń (około 200 modeli), zdjęcia, odznaki, plakaty oraz dioramy scen bitewnych.
Pokazywany jest także 20-minutowy film dokumentalny poświęcony bitwie o Skaldę.
Muzeum składa się z dwóch części: kanadyjskiej i polskiej. Wystawa poświęcona 1 Dywizji Pancernej, nieco skromniejsza od kanadyjskiej, znajduje się na I piętrze budynku. Uroczyste otwarcie „Canada-Poland War Museums” odbyło się 28.06.1995 r. z udziałem przedstawiciela króla Belgów. W 2004 r. ekspozycja została wzbogacona o kolejną część – „Klonowy liść”, pokazujący dioramy bitew w skali 1/35. Nie brak w nich bitew stoczonych przez 1. Polską Dywizję Pancerną oraz polskie lotnictwo.
„Canada-Poland War Museums” zwiedza się indywidualnie lub z przewodnikiem (grupy liczące 20 osób). Więcej informacji, także w języku polskim, można znaleźć na stronie internetowej Canada-Poland War Museums
Adres: Heulendonk 21, 9991 Maldegem.
Zdjęcia z „Canada-Poland War Museum” udostępnił Gilbert Van Landschoot
Uwaga:
Dodatkową atrakcją tego miejsca są piękne ogrody: angielski, francuski, japoński i egzotyczny oraz herbaciarnia, również należące do pana Van Lansdchoota.
W Adegem, w odległości 1 kilometra od muzeum, znajduje się także polsko-kanadyjsko-brytyjski cmentarz wojskowy, na którym spoczywa 33 żołnierzy 1. Dywizji Pancernej gen. Stanisława Maczka.
Cmentarz wojskowy w Adegem / fot. Jaap Geensen
rg